پیرو توافقات به عمل آمده با رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در دهلی، کارگاه آموزشی دانش افزایی استادان دانشگاه‌های هند با حضور 8 تن از استادان دانشگاه های هند از تاریخ 24 خردادماه لغایت 31 خرداد ماه در مرکز آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان دانشگاه فردوسی مشهد با همکاری اعضای هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد و مدیریت همکاریهای علمی و بین المللی و امور دانشجویان غیر ایرانی برگزار گردید. در این کارگاه اعضای هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد، دکتر محمد جعفر یاحقی، دکتر محمد تقوی، دکتر احسان قبول، دکتر سید مهدی زرقانی، دکتر محمد جواد مهدوی مباحث مختلف مرتبط با آموزش زبان و ادبیات فارسی را به مدت 28 ساعت ارائه کردند. همچنین دکتر جعفر چهارمحالی در این کارگاه به بررسی پیدایش و سیر خط نستعلیق پرداخت.

در روز اول این کارگاه دکتر محمد تقوی، رئیس مرکز فردوسی و عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی درباره ادبیات داستانی معاصر فارسی سخن گفت و با توجه به عناصر داستانی قدیم و جدید به پیام های اخلاقی، اجتماعی، فرهنگی این داستان ها پرداخت. سپس دکتر سید مهدی زرقانی درباره تاریخ ادبیات فارسی بر طبق نظریات نوین این حوزه توضیحاتی ارائه کرد. وی با توجه به شرح سیر تطور دوره های تاریخ ادبیات فارسی عوامل بیرونی متن از جمله وضعیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را در کانون های ادبی موثر دانست و همچنین کتاب تاریخ ادبیات تالیف دکتر زرقانی را معرفی کرد. در این نشست دکتر زرقانی با توجه به روابط ایران و هند در طول تاریخ و معرفی مراکز ادبی، به تجمع شاعران و نویسندگان ایرانی در حوزه هند اشاره کرد.

در روز دوم این کارگاه، دکتر محمد جعفر یاحقی، در ابتدا در خصوص معرفی قطب علمی فردوسی شناسی و کتابخانه قطب علمی توضیحاتی ارائه کرد. وی با اشاره به تاریخچه این قطب درباره نسخ خطی افزود: متن های مکتوب هر ملتی سرمایه های فرهنگی آن ملت هستند و یکی از قلمروهای مهم پژوهشی برای پژوهشگران می تواند متن باشد. وی با اشاره به اینکه بسیاری از متن های ایران در هند ترجمه و استنساخ شده است، درباره مراحل تصحیح نسخ خطی گفت: نسخه جویی و گزینش نسخه اساس متن اهمیت دارد، سپس درست خوانی و رسم الخط در درجه مهم است. از دیگر مراحل نسخه شناسی تهیه پژوهشنامه، پی نوشت ها و موقعیت نسخه، فهرست های لازم و مراحل چاپ و نمونه خوانی و ... است.

در ادامه این روز، دکتر محمد جواد مهدوی، مطالبی درباره دستور زبان فارسی ارائه کرد. وی با اشاره به دستور تاریخی فارسی و منابع این حوزه با مثال هر موضوع دستوری را توضیح داد. وی با اشاره به دستور درزمانی و هم زمانی بر لزوم آموزش دستور به صورت ساده تاکید کرد. سپس دکتر جعفر چهارمحالی در نشستی با موضوع «بررسی پیدایش و سیر خط نستعلیق را ارائه کرد که در آن از اولین نمونه آثار موجود خط نستعلیق و قواعد این خط توسط میرعلی تبریزی و خوش نویسان مشهور پس از وی و رواج خوشنویسی در شبه قاره سخن به میان آمد و در ادامه کلاس عملی خوشنویسی برای استادان برگزار شد که با استقبال آنان همراه شد.

از دیگر جلسات این کارگاه با موضوع آموزش زبان و ادبیات فارسی و روش شناسی پژوهش های ادبی بود که دکتر احسان قبول، توضیحاتی در این باره ارائه کرد. وی در این کارگاه به معرفی و تدریس پنج جلد کتاب آموزش نوین زبان فارسی پرداخت. دکتر احسان قبول با اشاره به چهار مهارت زبان فارسی بر لزوم استفاده ترکیبی این مهارت های چهارگانه اشاره کرد و روش ارتباطی را در آموزش زبان موثر دانست. وی افزود: در شیوه های آموزش موثر زبان فارسی می توان به استفاده از تصویر، نقاشی، داستان و تصویرواژه در تدریس موثر فارسی به فارسی آموزان اشاره کرد. دکتر قبول در این کارگاه ضمن معرفی کتاب های آموزش نوین زبان فارسی اصول و مبانی تدریس جلد یک این کتاب ها را آموزش داد و روش ارتباطی را آموزش زبان فارسی موفق دانست. همچنین دکتر قبول به دیگر منابع مرکز فردوسی که با همکاری مدرسان مرکز فردوسی تهیه و تدوین شده است، از جمله آموزش نوین گفت وگوی فارسی در سه سطح مقدماتی و میانی و پیشرفته چاپ شده است و خواندن فارسی، دستور کاربردی زبان فارسی، فرهنگ نوین آموزش زبان فارسی و آموزش نگارش فارسی، آماده چاپ است که بزودی منتشر خواهد شد، اشاره کرد.

دکتر قبول با اشاره بر اهمیت مرحله اول آموزش زبان فارسی بر ایجاد یک حس خوشایند برای فارسی آموزان تاکید کرد و در ادامه ضمن توضیح روش تدریس کتاب‌های آموزش نوین زبان فارسی به مبانی آموزش زبان فارسی از جمله اهمیت شناخت سبک‌های یادگیری، مدرس زبان فارسی و ... پرداخت. وی ضمن مروری بر آخرین دستاوردها در حوزه آموزش زبان و ادبیات فارسی به معرفی سامانه آموزش الکترونیک زبان فارسی دانشگاه فردوسی مشهد پرداخت و با اشاره به دوران کرونایی دو سال اخیر به دستاوردهای دانشگاه فردوسی مشهد در آموزش مجازی زبان فارسی خصوصا در حوزه تولید محتوای مجازی بر اساس مجموعه کتابهای آموزش نوین زبان فارسی اشاره کرد و کارآمدی این سامانه مجازی را در طی سال گذشته برای تدریس مجازی برای بیش از هزار زبان آموز در داخل و خارج کشور تایید شده دانست.

در روز آخر این کارگاه جلسه ای با حضور جمعی از مدرسان مرکز آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان دانشگاه فردوسی مشهد تشکیل شد که این جلسه بیست و چهارمین نشست انجمن ترویج زبان و ادبیات فارسی هم بود و دکتر احسان قبول، دبیر انجمن ترویج زبان و ادب فارسی، گفت: بیست و چهارمین نشست انجمن ترویج تفاوت اساسی با دیگر جلسات دارد و آن این است که این جلسه به صورت حضوری و همزمان بصورت مجازی برگزار می شود و در خدمت 8 تن از استادان دانشگاه های مختلف هند هستیم و به چالش ها و فرصت های آموزش زبان و ادب فارسی در هند خواهیم پرداخت. سپس دکتر محمد تقوی، رئیس مرکز فردوسی، ضمن اشاره به تاریخچه این مرکز افزود این مرکز از نظر تعداد مدرسان، فارسی آموزان و تعداد آزمون های برگزار شده از سال 92 تا کنون روندی رو به رشد داشته است و ما از سرتاسر جهان فارسی آموز داشته ایم. همچنین دوره های تابستانه هر سال در مرکز فردوسی برگزار می شود و در طی دو سال اخیر ما از نرم افزارهای مختلف آموزش مجازی متناسب با خواست فارسی آموزان آموزش مجازی زبان فارسی را با قوت ادامه دادیم که در حال حاضر این مرکز حدود 50 مدرس و بیش از 3000 فارسی آموخته دارد. دکتر تقوی به تهیه و تدوین منابع مورد نیاز فارسی آموزان توسط مدرسان مرکز فردوسی، نیز اشاره کرد.

در ادامه استادان دانشگاه های هند ضمن معرفی به چالش های آموزش زبان و ادبیات فارسی در هند پرداختند. دکتر علوی از استادان دانشگاه های هند ضمن معرفی فعالیت هایش گفت: ما در هند با کمبود منابع زبان فارسی مواجه هستیم و افزون بر آن از دستورهای قدیم استفاده می کنیم و منابع جدید در دسترس نیست. یکی دیگر از چالش های آموزش فارسی در هند این است که تدریس فارسی از طریق ترجمه و به زبان های واسط انگلیسی و هندی است. عدم آشنایی با الفبای فارسی، کمبود منابع فارسی، از مشکلات عمده آموزش زبان فارسی در هندوستان است.

اهدای گواهینامه این کارگاه و هدیه به استادان هندی بخش پایانی این جلسه بود. یادآور می شود طی این کارگاه هفت روزه، علاوه بر بازدید از کتابخانه مرکزی و موزه دانشگاه و بازدید از سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی خراسان رضوی و نشست با رئیس محترم این سازمان، برنامه تورهای گردشگری به مناطق دیدنی شهر مشهد از جمله آرامگاه فردوسی، ییلاقات طرقبه و کنگ، پارک مینیاتوری، پارک کوهسنگی، پارک وکیل آباد و بازارهای الماس شرق و اطلس داشتند و برای زیارت و بازدید از موزه و کتابخانه آستان قدس به حرم مطهر رضوی مشرف شدند.