باشگاه خبرنگاران جوان مشهد - مشهد در کنار وجود مناطق گردشگری و زائر پسند، دارای دانشگاه‌هایی با کیفیت و رتبه علمی بالا در سطح منطقه و جهان است که این شهرت علمی یکی از عوامل بسیار مهم در جذب دانشجویان از کشورهای خارجی می‌باشد.

یکی دیگر از عوامل جذب زائر در مشهد وجود مرقد امام رضا (ع) است که این شهر را نسبت به شهرهای دیگر متمایز می‌کند.

همه این عوامل دست به دست هم دادند تا مشهد به شهری تبدیل شود که میزبان دانشجویانی از سراسر دنیا به خصوص کشورهای اسلامی و همسایه باشد.

سماء از ترکیه دانشجوی رشته فقه اسلامی در یکی از دانشگاه‌های مشهد است.

او از انتخاب مشهد به عنوان محل تحصیلش می‌گوید: من متولد شهر آنتالیا در ترکیه هستم، کشور من و ایران از لحاظ فرهنگی و شرایط زندگی شباهت‌های زیادی دارد به خاطر همین شباهت دوست داشتم دوره‌ای از زندگی ام را در ایران بگذرانم.

او می‌گوید: بعد از اتمام دبیرستانم، خانواده خیلی علاقه داشتند تا در یکی از دانشگاه های ترکیه تحصیل کنم ولی چون من به رشته های علوم اسلامی خیلی علاقه داشتم و دانشگاه های ترکیه در این رشته های پذیرش نداشتند تصمیم گرفتم به کشوری دیگر برای ادامه تحصیل مهاجرت کنم.

به گفته سما اولویتم برای ادامه تحصیل ایران بود و چون در سال‌های گذشته به همراه خانواده زیاد به مشهد سفر کرده بودم با فضای شهر آشنایی کامل داشتم؛ به عنوان یک شیعه علاقه بسیار زیادی به امام رضا (ع) داشتم تصمیم گرفتم این شهر را برای ادامه تحصیل انتخاب کنم. 

این دانشجو می‌گوید: ویزای تحصیلی گرفتم و این کار شروعی تازه برای ادامه زندگی ام در کشور و شهری جدید شد. اشتراک‌های فرهنگی زیادی که بین دو کشور وجود داشت من را بیشتر ترغیب کرد تا تحصیلم را در ایران و مشهد تکمیل کنم.

به گفته سما تجربه زندگی در ایران برای من بسیار جالب بود و بسیار از زندگی این کشور به خصوص مشهد لذت بردم، چون من روحیه مذهبی داشتم مشهد شهر بسیار خوبی برای زندگی و ادامه تحصیل برای من و امثال من بود.

این دانشجو می‌گوید: در چند سالی که در مشهد زندگی کردم به عنوان یک غیر ایرانی، هرجا که مشهدی ها می فهمیدند من در شهرشان غریبه هستم بسیار مهربان با من رفتار می‌کردند حتی یادم هست که روزهای اول پول ایرانی نداشتم و نمیتوانستم سوار مترو بشوم خانم مسنی که فهمید من از کشور دیگری هستم با مهربانی و خونگرمی کارت متروی خود را به من داد تا بتوانم از مترو استفاده کنم و این خیلی برایم جالب بود.

سما از خاطرات یادگیری زبان فارسی می‌گوید: از قبل چند کلمه  فارسی می‌دانستم و فکر می‌کردم که یادگیری زبان فارسی خیلی آسان باشد، ولی وقتی وارد خوابگاه و دانشگاه شدم نظرم عوض شد.

او می‌گوید: یکی از هم اتاقی‌هایم یزدی بود و سعی داشت که به من فارسی را با لهجه خود یاد بدهد و این خیلی یادگیری زبان را برایم سخت کرد ولی تجربه بسیار جالبی بود؛ ماه های اول حضورم در مشهد فارسی را به لهجه غلیظ یزدی حرف می‌زدم و هرکس مرا می‌دید فکر می‌کرد که از یزد هستم.

تاثیرات و چالش های حضور دانشجویان خارجی 

تحصیل و حضور دانشجویان غیرایرانی در ایران، هم آن‌ها را با چالش های متفاوتی روبرو کرده است که حضور این گونه دانشجویان مزایایی را درپی داشته است.

احسان قبول مدیر همکاری‌های علمی، بین المللی و امور دانشجویان غیر ایرانی دانشگاه فردوسی می‌گوید: در حال حاضر نزدیک به سه هزار نفر از هفده کشور مختلف در دانشگاه فردوسی در حال تحصیل هستند.

او می‌گوید: بیشتر این دانشجویان در مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری تحصیل می‌کنند که اهمیت این مقاطع و نوع تدریس بسیار عالی را نشان می‌دهد.

به گفته قبول از هفت سال گذشته که جذب دانشجویان خارجی در دانشگاه فردوسی اهمیت پیدا کرد تا به حال جهش قابل توجهی در جذب این دانشجویان داشته‌ایم به طوری که از تعداد ۳۰۰ تا ۵۰۰ دانشجو در هفت سال گذشته به نزدیک سه هزار دانشجوی خارجی در سال تحصیلی کنونی رسیده ایم.

مدیر همکاری‌های علمی، بین المللی و امور دانشجویان غیر ایرانی دانشگاه فردوسی می‌گوید: اکثریت دانشجویان خارجی در دانشگاه فردوسی به صورت شهریه پرداز تحصیل می‌کنند ولی دانشجویانی نیز هستند که بورسیه تحصیلی اختصاصی دانشگاه فردوسی را دریافت کرده اند و به صورت رایگان در دانشگاه فردوسی درس می‌خوانند. 

او می‌گوید: هدف ما در دانشگاه فردوسی رسیدن به عدد بیست درصد کل دانشجویان دانشگاه دانشجوی غیرایرانی جذب کنیم. 

به گفته قبول یکی از مزایای حضور دانشجویان غیرایرانی مسئله ارزآوری برای دانشگاه و کشور است که در این امر نیز پیشرفت خوبی داشته ایم.

حضور دانشجویان خارجی بدون مشکل هم نیست

مدیر همکاری‌های علمی، بین المللی و امور دانشجویان غیر ایرانی دانشگاه فردوسی می‎‌گوید: حضور دانشجویان غیر ایرانی در دانشگاه های ایران به خصوص مشهد بدون مشکل هم نبوده و چالش های مختلفی برای دانشجویان اتفاق افتاده است.

او گفت: مثلا یکی از مشکلاتی که در چند سال اخیر برای همه ایجاد شد موضوع کرونا و مجازی شدن دانشگاه‌ها بود که بعضی از دانشجو‌ها از کشور‌های افغانستان و عراق با اختلالات و مشکلات اینترنتی مواجه شده بودند و به صورت آنلاین نمی‌توانستند در کلاس‌ها شرکت کنند که دانشگاه برای این‌گونه دانشجویان فایل آفلاين کلاس‌ها را آماده و ارسال کرد.

قبول می‌گوید: یکی دیگر از مشکلات نبود خوابگاه استاندارد بین المللی در دانشگاه است، اکنون ۷۰۰ تخت در پردیس دانشگاه به دانشجویان خارجی اختصاص داده شده است، ولی اختصاص حدود دو هزار تخت دیگر برای دانشجویان غیرایرانی در دستور کار دانشگاه قرار دارد.

به گفته مدیر همکاری‌های علمی، بین المللی و امور دانشجویان غیر ایرانی دانشگاه فردوسی یکی دیگر از مشکلات دانشجویان غیرایرانی در حوزه کنسولی و قوانینی که در این حوزه حاکم است وجود دارد.

او می‌گوید: البته این مشکلات از دهه‌های گذشته‌ وجود داشته و مربوط به زمان حال نیست ولی باید حل شود، به عنوان مثال دانشجویی خارجی که مشکلی فوری برایش پیش آمده است باید سریعا از کشور خارج  شود، ولی اخذ مجوز خروج از کشور بعضا تا چندین هفته طول می‌کشد و مشکلات عدیده‌ای را برای دانشجویان ایجاد می‌کند.

قبول گفت: لازم است که مسئولان امر چه در سطح استان و چه کشور در این قوانین بازنگری انجام دهند تا مشکلات دانشجویان کمتر از گذشته شود. 

به گفته مدیر همکاری‌های علمی، بین المللی و امور دانشجویان غیر ایرانی دانشگاه فردوسی در بحث اموزش و امکانات آموزشی مشکل خاصی وجود ندارد و تمام استاندارد‌های یک دانشگاه بین المللی در دانشگاه فردوسی وجود دارد، این دانشگاه نسبت به دانشگاه‌های هم رده در جهان با هزینه‌ای بسیار کم امکانات بسیار خوبی را به دانشجویان به خصوص دانشجویان غیرایرانی  ارائه می‌دهد. 

حسنی مسئول امور دانشجویان غیرایرانی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: بیشتر دانشجویان غیرایرانی که اکنون در دانشگاه علوم پزشکی مشهد در حال تحصیل هستند از کشورهای افغانستان، عراق و لبنان می‌باشد. 

او گفت: رشته‌های پزشکی، دندان پزشکی و کارشناسی ارشد رشته های علوم پزشکی بیشتر مورد استقبال دانشجویان غیرایرانی قرار گرفته است. 

حسنی می گوید: جذب دانشجویان غیرایرانی در دانشگاه علوم پزشکی مشهد به صورت شهریه پرداز است، خوابگاه دانشجویان مجرد همانند دانشجویان مجرد ایرانی است و با آن‌ها خوابگاه مشترکی دارند ولی برای دانشجویان خارجی متاهل هنوز خوابگاهی در نظر گرفته نشده است که یکی از چالش های مهم در امر آموزش به دانشجویان خارجی می باشد.

مجتبی غیوریان سرپرست دانشجویان غیر ایرانی دانشگاه رضوی گفت: حدود ۲۰ تا ۳۰ دانشجوی غیرایرانی در سال تحصیلی کنونی در دانشگاه رضوی در حال تحصیل هستند و در رشته‌های علوم قرآنی، حقوق و فلسفه بیشترین دانشجوی غیرایرانی در حال تحصیل هستند.

او گفت:  این دانشجویان از کشور‌های مختلف آسیایی و اروپایی هستند اما بیشتر دانشجویان افغانستانی و پاکستانی در دانشگاه رضوی  تحصیل می‌کنند.