دهمین جلسه از جلسات کارگره آموزش زبان فارسی انجمن ترویج ادب فارسی با محوریت «آشنایی با آموزش زبان فارسی در ترکیه» با حضور دکتر علی گوزل یوز، استاد و مدیرگروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه استانبول، دکتر احسان قبول، رئیس کارگروه آموزش زبان و ادبیات فارسی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی و با حضور علاقه مندان این حوزه دوشنبه 27 دی ماه 1400 بصورت مجازی و از طریق سامانه ادبی کانکت برگزار شد.

در ابتدا دکتر احسان قبول، با توجه به قدمت آموزش زبان و ادبیات فارسی در ترکیه، استانبول و قسطنطنیه را یکی از چهارراه‌های تمدن و پل ارتباطی میان شرق و غرب دانست. وی با اشاره به پژوهش هایی که در حوزه زبان فارسی در قلمروی عثمانی انجام شده است، از فارسی‌گویی شاعران و پادشاهان عثمانی نام برد و آن را یکی از زیبایی‌های زبان فارسی دانست و با توجه به قدمت دانشگاه استانبول و وضعیت آموزش زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه‌ها و مدارس ترکیه، این کشور را زیست بومی مناسبی برای زبان فارسی دانست که آموزش زبان فارسی از مدارس آغاز می شود و تا سطح تحصیلات تکمیلی ادامه پیدا می کند و سرانجام آن به شغل های مرتبطی همچون مترجمی، معلمی ختم می شود. دکتر قبول شخصیت‌های ادبی مثل مولانا و سعدی را پشتوانه‌های زبان و ادبیات فارسی در کرسی‌های خارج از کشور دانست که انگیزه فارسی آموزی را به خارجیان می دهد.

سپس دکتر علی گوزل یوز، ضمن تشکر از دکتر قبول، به پیشینه زبان فارسی در سرزمین آناتولی اشاره کرد که قدمت آن به دوران سلجوقیان می رسد که پادشاهان و شاعران زبان فارسی را مانند زبان مادریشان استفاده می کردند. آموزش زبان فارسی با حکومت سلجوقیان آناتولی آغاز می شود و از آن زمان در مدارس به سه زبان ترکی، فارسی و عربی تدریس می‌شده است. سپس با اشاره به چند تن از معلمان برجسته گذشته چون حبیب افندی که اولین کسی بود که دستور زبان فارسی را از عربی جدا کرد و کتاب‌های دبستان فارسی و راهنمای فارسی و... را نوشته است و دیگری فیضی افندی که ایرانی هم بودند و کتاب اصول فارسی را که یکی از مهم‌ترین منابع و کتاب‌های زبان فارسی در ترکیه است را نوشت.

دکتر گوزل یوز، افزود: آموزش زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه استانبول را به سال 1900 میلادی باز می‌گردد، که در سال 1963 م. گروه زبان فارسی و عربی از هم جدا شده و از آن سال به بعد در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری این دانشگاه دانشجو می پذیرد. گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه استانبول 8 عضو هیات علمی دارد که از 10 سال قبل تا کنون یک استاد اعزامی ایرانی هم در کنار استادان محلی زبان فارسی را تدریس می‌کنند. وی با اشاره به وضعیت آموزش زبان و ادبیات فارسی در دیگر دانشگاه های ترکیه، به رساله‌ها و پایان نامه‌هایی که دانشجویان این رشته در موضوعات مختلف تالیف می کنند اشاره کرد و عمده‌ترین این موضوعات را تصحیح نسخه‌های خطی و متون کلاسیک ادب فارسی دانست. همچنین علاوه بر ترجمه آثار کلاسیک فارسی، آثار معاصر فارسی به ترکی ترجمه می شود و یکی از منابع آموزش زبان فارسی دانشگاه آنکارا و استانبول کتاب های چهار جلدی آموزش نوین زبان فارسی تالیف دکتر احسان قبول است. دکتر گوزل یوز علاوه بر دانشگاه ها، از آموزش زبان فارسی در مدارس ترکیه هم خبر داد که امسال در مدارس استانبول آغاز شده است که علاقه مندان به مدت یک سال زبان فارسی را یاد می گیرند. وی اضافه کرد 35 کتاب از فارسی به ترکی ترجمه کرده است که 20 عدد چاپ شده است و همچنین فرهنگ اصطلاحات و کنایات زبان فارسی را با همکاری دکتر حسن زاده میری به چاپ رسانده است که حدود 4000 هزار اصطلاح زبان فارسی را داراست.  

دکتر محمد تقوی، رئیس مرکز آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان دانشگاه فردوسی مشهد نیز با تشکر از دکتر گوزل یوز، ابراز امیدواری کرد در جهت گسترش روابط دانشگاه فردوسی مشهد با دانشگاه استانبول امکان همکاری بیشتر و اعزام مدرسان و دانشجویان دانشگاه فردوسی به دانشگاه استانبول و بر عکس فراهم شود و مرکز آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان هم آمادگی خود را اعلام می کند تا در قالب مدرسه تابستانی پذیرای فارسی آموزان این دانشگاه باشد.

بخش پایانی این نشست پرسش و پاسخ بود که شرکت کنندگان سوالات خود را مطرح کردند و دکتر گوزل یوز به آنها پاسخ داد.